Hoe weet je of je kind hoogsensitief is?

Als ouder wil je het beste voor je kind. Maar wat als je merkt dat je kind anders reageert op situaties dan andere kinderen? Misschien wordt je kind snel overweldigd in drukke ruimtes, heeft het moeite met harde geluiden of lijkt het emoties van anderen bijna letterlijk te voelen. Dit kunnen tekenen zijn van hoogsensitiviteit. Denise Joosse deelt in dit artikel hoe je hoogsensitiviteit bij je kind herkent en hoe je hier als ouder mee om kunt gaan.

Wat is hoogsensitiviteit?

Ongeveer 15-20% van de mensen heeft kenmerken die passen binnen de definitie van hoogsensitiviteit. Dit betekent dat het zenuwstelsel gevoeliger is voor prikkels, zoals geluid, licht en geur. Ook zijn mensen die hoogsensitief zijn, sensitief voor bijvoorbeeld sfeer en emoties van anderen.

Belangrijk om te weten is dat hoogsensitiviteit geen diagnose is, maar een persoonskenmerk.

Hoe herken je hoogsensitiviteit bij je kind?

Hoogsensitieve kinderen (HSK) kunnen zich op allerlei manieren onderscheiden. Het ene hoogsensitieve kind is het andere niet. Ze zijn immers zoveel meer dan alleen hun sensitiviteit: opvoeding, omgeving en andere persoonlijkheidskenmerken zorgen ervoor dat het ene hoogsensitieve kind heel anders tot uiting kan komen in gedrag dan het andere hoogsensitieve kind. Toch zien we ook veel overeenkomsten in kenmerken en kunnen we die gebruiken om de sensitiviteit te herkennen.

Kenmerken van hoogsensitieve kinderen

• Overprikkeling in drukke omgevingen: Je kind wordt snel moe of prikkelbaar na een feestje, schooldag of een winkelbezoek.
• Sterke emoties: Je kind voelt emoties diep. Het kan intens blij zijn, maar ook heel verdrietig of boos. Ook kunnen ze heel sterk reageren op pijn.
• Oog voor detail: Hoogsensitieve kinderen zien vaak details die anderen missen.
• Moeite met harde geluiden of fel licht: Geluiden of lichten die anderen nauwelijks opmerken, kunnen voor jouw kind al snel te veel zijn. Ze voelen zich er niet op hun gemak en/of raken hier moe en overprikkeld door.
• Empathisch vermogen: Je kind merkt het direct als iemand verdrietig is of zich niet lekker voelt en kan hier sterk op reageren en soms de emotie zelfs overnemen.
• Voorliefde voor rust en regelmaat: Veel hoogsensitieve kinderen gedijen goed bij een rustige omgeving en een duidelijke structuur.
• Last van kleding: Labels in kleding, naden van sokken of een bepaalde ruwe stof van een shirt… Veel HSK ervaren dit als extreem storend.
• Een afwachtende houding in nieuwe omgevingen: In nieuwe omgevingen of bij nieuwe personen neemt je kind een afwachtende houding aan. Eerst observeren ze voor ze in actie komen.
• Moeilijk inslapen, of onrustig slapen na een drukke dag: Een dag met veel prikkels en weinig verwerkingstijd kan ervoor zorgen dat je kind moeite heeft met inslapen en/of een onrustige nacht doormaakt met intense dromen.
• Luide of verheven stemmen maken grote impact: Grote emoties kunnen heel veel impact maken bij je kind. Een boze reactie van jou als ouder, maar ook een juf of meester kan het kind intens raken waardoor het gaat huilen of juist naar binnen keert.
• Veel waarom-vragen stellen: Je kind wil alles begrijpen en stelt veel (waarom-)vragen om de gedachtenpuzzel compleet te maken. Zonder die extra informatie vind je kind het lastig bepaalde situaties of keuzes te begrijpen.

Wat kun je doen als ouder van hoogsensitief kind?

Accepteer en begrijp je kind

Het begint met erkenning. Hoogsensitiviteit is geen probleem, maar een eigenschap. Hoe meer jij begrijpt wat je kind nodig heeft, hoe beter je kunt ondersteunen. Lees boeken, volg cursussen of schakel een specialist in om mee te sparren.

Leer je kind kennen

Niet iedereen reageert hetzelfde op verschillende prikkels. Leer je kind kennen en kijk waar hij of zij geprikkeld door raakt. Ga alle zintuigen bijvoorbeeld af en ontdek zo of je kind gevoelig is voor bijvoorbeeld smaak en geluid, of geur en tast. Hoe beter je weet wat (over)prikkelt, hoe beter jullie daaropin kunnen spelen.

Creëer een veilige basis

Een hoogsensitief kind heeft veel baat bij een veilige en voorspelbare omgeving. Zorg voor een duidelijke dagstructuur en neem de tijd om je kind te begeleiden bij nieuwe of spannende situaties.

Leer je kind omgaan met emoties

Hoogsensitieve kinderen ervaren emoties vaak intens. Help je kind woorden te geven aan wat het voelt. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je boos bent omdat je speelgoed niet werkt. Dat is ook vervelend.” Hiermee help je je kind begrijpen wat er gebeurt en geef je het de tools om zijn emoties te reguleren. Je kunt ook samen boeken lezen over emoties waardoor je kind hier juist over leert op momenten dat het niet overladen wordt door interne prikkels. Goede tips hiervoor zijn: Emotieklets  van Tischa Neve & Michael Janssen en Alles over emoties van Felicity Brooks. Of bekijk deze kindermeditaties.

Bescherm tegen overprikkeling

Houd rekening met de hoeveelheid prikkels waaraan je kind wordt blootgesteld. Dit betekent niet dat je je kind overal tegen moet beschermen, maar wel dat je bijvoorbeeld na een drukke dag tijd inbouwt om te ontspannen. Een (half) uur ‘stilte tijd’ of ‘ontprikkeltijd’ kan bijvoorbeeld een heel fijn moment worden voor kinderen na een drukke (school)dag.

Stimuleer de sterke kanten

Hoogsensitiviteit komt met prachtige kwaliteiten. Zo zijn hoogsensitieve kinderen vaak creatief, zorgzaam en hebben ze een groot inlevingsvermogen. Laat je kind ontdekken wat het leuk vindt en waar het goed in is. En complimenteer ze op hun kwaliteiten. Dit vergroot hun zelfvertrouwen.

Wat als je vastloopt?

Het kan soms overweldigend zijn om een hoogsensitief kind op te voeden, zeker als je zelf ook hoogsensitief bent. Aarzel niet om hulp in te schakelen. Denk aan een coach of een oudercursus gericht op hoogsensitiviteit. Het hebben van een sparringpartner kan het ouderschap al zoveel lichter maken. En denk ook eens aan het in contact komen met andere HSK-ouders, het kunnen delen van ervaringen kan heel helpend zijn.

Een intens mooi leven met hoogsensitiviteit

Hoogsensitiviteit kan uitdagend zijn, maar het is ook een cadeau. Als je kind leert zijn sensitiviteit in te zetten als kracht, zal het opbloeien en het leven intens mooi kunnen beleven. Jouw rol als ouder is hierin belangrijk. Door begrip en begeleiding te bieden, geef je je kind de tools om te groeien.

Over Denise

Denise Joosse is life coach en gespecialiseerd HSP coach. Ze is oprichter van coachingpraktijk Color Your Life met twee locaties: Utrecht & Amsterdam. Denise en haar collega’s zijn zelf ook hoogsensitief en helpen jongeren en volwassenen met uiteenlopende vraagstukken op werk en privégebied. Ook spreekt ze op events, geeft ze masterclasses en schrijft ze regelmatig artikelen voor verschillende websites.

Meer lezen?

Pedagoog én mama zijn: soms vind ik het ontzettend ingewikkeld

Wil je dat jouw kind beter meewerkt? Zet plustaal in