Plotselinge beelden van wat er is gebeurd, gevoelens van onrust en angst, zelftwijfel, levendige en nare dromen. Het zijn allemaal normale reacties op een ingrijpende gebeurtenis. Soms houden dit soort reacties wekenlang aan. Je kunt dan last krijgen van traumagerelateerde klachten: slaapproblemen, aanhoudende angst of overdreven alertheid, vermoeidheid en depressieve gevoelens. EMDR-therapie kan helpen bij dit soort klachten na een bevalling.
Geschreven door:
Afke van Beek is GZ-psycholoog en EMDR Practitioner. Ze is aangesloten bij het How About Mom expert team.
Bevallingstrauma
Naar schatting ondervindt ongeveer 10 % van de vrouwen traumagerelateerde klachten na een bevalling. Een bevalling is fysiek en emotioneel per definitie ingrijpend en er kunnen allerlei factoren zijn die de impact ervan verhogen. Bijvoorbeeld complicaties, heftige pijn of de gedachte dat jij of je baby het niet gaat redden. Een sterk gevoel van controleverlies, het idee niet de juiste hulp/steun te hebben gekregen of zelf niet het juiste te hebben gedaan. In de achtbaan na de geboorte, met de zorg voor een kindje, hormonale schommelingen en het eigen fysieke herstel, is het niet altijd makkelijk om ruimte te vinden voor de verwerking van de bevalling en evenmin om traumagerelateerde klachten te herkennen.
Klachten bij bevallingstrauma
Ervaar jij slaapproblemen, aanhoudende angst of overdreven alertheid, vermoeidheid en depressieve gevoelens? Heb je er veel moeite mee om terug te denken aan de bevalling of bijvoorbeeld om naar foto’s van die dag te kijken?
Het is verstandig om er met anderen over te praten en om een professional te betrekken als er binnen een maand geen verbetering optreedt.
EMDR therapie bij bevallingstrauma
Er zijn verschillende psychologische behandelingen die effectief zijn bij trauma. In Nederland is de behandelmethode EMDR populair, omdat er relatief veel therapeuten in geschoold zijn en er zeker bij een zogenaamd ‘enkelvoudig trauma’ (dat betrekking heeft op één gebeurtenis, zoals een bevalling) snel effect kan zijn, vaak al na één of twee sessies (los van het in kaart brengen van je klachten, de voorbereiding en de nazorg).
Face to face en online therapie
EMDR wordt zowel face to face als online aangeboden. Na een effectieve behandeling van een bevallingstrauma merk je bijvoorbeeld dat je niet meer uit je slaap gehouden wordt door nare herinneringen en dat angsten en sombere gevoelens afnemen. Er is dan meer mentale ruimte voor je kind en om je aan de huidige situatie aan te passen.
Wat is EMDR?
Bij EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) zoom je in op een traumatische gebeurtenis – in dit geval de bevalling – en ga je op zoek naar het ‘plaatje’ dat hoort bij die gebeurtenis en nu het meest aangrijpend voor je is. Welk beeld heb jij op je netvlies? Welke gedachten, emoties en lichamelijke sensaties horen bij dit beeld? Op het moment dat jij dit nare beeld en de bijkomende emoties en gedachten activeert, dan wordt er afleiding aangeboden (bijvoorbeeld door een bewegend lichtje dat je met je ogen probeert te volgen). Meermaals wordt er even rust genomen en gevraagd wat er in je opkomt en/of om het nare ‘plaatje’ weer voor je te nemen, net zolang totdat de lading op dit beeld is verminderd en je op een andere manier aan de herinnering kunt terugdenken.
Hoe werkt EMDR?
De effectiviteit van EMDR is aangetoond, maar hoe het precies werkt, wordt nog onderzocht. Op dit moment wordt uitgegaan van de ‘werkgeheugentheorie’: als je actief een herinnering met alle emotionele aspecten daarvan in je werkgeheugen ophaalt en tegelijkertijd een afleidende taak uitvoert, wordt je werkgeheugen als het ware ‘te vol’. Het kan dit niet allebei goed doen. Als de afleidende taak genoeg ruimte inneemt in je werkgeheugen, wordt de herinnering opgeslagen zonder de beladen emotionele aspecten.
In de praktijk merk ik dat het ophalen van een stressvolle herinnering vaak beter lukt in een therapiesetting met afleidende taken: mensen van alle leeftijden lijken zich dan beter toegerust te voelen om alle stressvolle aspecten van een herinnering toe te laten.
Nadelen van EMDR
De sessies waarin EMDR geboden wordt, kunnen direct daarna zorgen voor vermoeidheid, lichte hoofdpijn of een wat ‘wiebelig’ gevoel. Soms nemen herinneringen, angsten en somberheid even toe. Dit duurt hooguit een dag of die. We zien dit als een teken dat de verwerking van de herinnering op gang is gebracht.
