Wat zou er gebeuren als ik met mijn baby van de trap val? Wat als ik mijn kind onder water houd in het babybadje? Of de kinderwagen loslaat bij een druk kruispunt? Dit soort enge, nare en vreemde gedachtes kunnen soms in je hoofd opkomen als je moeder bent geworden. Hoewel je erg kunt schrikken van deze gedachten, is het goed om te weten dat veel nieuwe moeders en vaders weleens dit soort gedachten of beelden hebben. Er is zelfs een naam voor: intrusies.
Die negatieve gedachten of beelden, die zich op onverwachte momenten opdringen en uit het niets lijken te komen, kunnen zeer beangstigend en verontrustend zijn.
Ze worden ook wel ‘intrusies’ of intrusieve gedachten genoemd. We willen je geruststellen: negatieve gedachten of beelden komen bij heel veel nieuwe vaders en moeders voor. Net zoals kraamtranen.
Intrusies zijn normaal en komen vaak voor
Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat 91 procent van de moeders en 88 procent van de vaders negatieve gedachten en beelden over hun baby of kind hadden. Het is goed om je te realiseren dat het dus normaal is om af en toe een intrusie te hebben.
Waardoor ontstaan zulke nare of enge gedachtes?
Wetenschappers denken dat je deze gedachtes kunt zien als een soort waarschuwing. Je denkt iets wat je niet zou willen en je hersenen maken daar een voorstelling bij. Je wilt je kindje juist beschermen tegen vallen, ongelukken of verdrinkingen.
Uit onderzoek blijkt ook dat de de enorme verantwoordelijkheid die ouders voelen om hun pasgeborenen in leven te houden, verontrustende gedachten kan oproepen over het schaden van je baby. Vooral tijdens de eerste 6 maanden met een pasgeborene. En als jij van jezelf angstig bent aangelegd, kan het zijn dat je deze gedachten vaker hebt dan andere moeders.
Je bent niet jouw gedachte
Je kunt behoorlijk schrikken van je eigen gedachten en je er voor schamen. Daarom is het belangrijk om te weten: je bent niet je gedachten. Bijna ieder mens heeft wel eens negatieve, gekke of bizarre gedachten. Het lastige van instrusies is dat je je extra zorgen kunt gaan maken. Als jij het beeld voor je hebt dat je kindje in bad verdrinkt, kun je enorme stress ervaren en je een slechte moeder voelen. Je kunt je gedachten verkeerd interpreteren: als onheilspellende signalen over jouw capaciteiten als moeder.
Je gedachten maken je geen slechte moeder
Je bent geen slechte moeder als je dit soort gedachten hebt. Juist als nieuwe moeder, met een groot verantwoordelijkheidsgevoel en behoefte om het goed te doen, kun je veel vaker ‘last’ hebben van intrusies. Dat maakt je geen slechte moeder, maar juist een zorgzame, goede en verantwoordelijke moeder.
Intrusies en postnatale depressie
Bij 1 op de 10 vrouwen ontstaat in de weken tot maanden na de bevalling een depressie. Een postnatale depressie is daarmee de meest voorkomende aandoeningen bij nieuwe moeders. Als je een postpartum depressie hebt, voel je je vaak somber, verdrietig, leeg en heb je nergens meer zin in. Hierdoor is het lastig om je oudertaken te vervullen of je dagelijkse dingen te doen. Veel vrouwen met een postnatale depressie hebben angstige of obsessieve gedachten.
Verwarrende en angstige gedachtes
Intrusies kunnen heel beangstigend en verwarrend zijn, zoals deze moeders beschrijven:
‘Zodra ze geboren was dacht ik ‘ik wil haar niet‘. Hier schaam ik me enorm voor. Nog steeds. Ik had lange tijd het gevoel alsof mijn dochter een kind was van een ander, waar ik zo goed mogelijk voor moest zorgen.’
‘Dit gezin zou beter af zijn zonder jou’, dacht ik. Ik durfde niet aan de bel te trekken na de bevalling. Uit angst dat ze me té labiel zouden vinden om nog voor een kindje te zorgen en onze zoon uit huis zou worden gehaald. Ik weet nu dat zoiets niet zou zijn gebeurd, maar destijds voelde die angst heel reëel.’
‘Ik werk in de kinderopvang en dacht regelmatig: ik wil mijn baby hier achterlaten. Ik wil hem niet meer meenemen naar huis. Je schrikt zo van zulke gedachten.’
Wat kun je doen bij intrusies?
Voor ouders die last hebben van hun opdringerige gedachten, kunnen bepaalde oefeningen de angst of onzekerheid verminderen die intrusies kunnen veroorzaken.
Mindfulness
Mindfulness oefeningen kunnen helpen om gedachten te observeren en ‘los’ te laten. Het gaat er niet om dat je geen negatieve gedachten meer mag hebben. ‘Het hoeft niet alleen maar positief te zijn: gemiddeld is 70% van onze gedachten negatief. Mindfulness kan helpen om hiermee om te gaan’, zegt psycholoog Dorien Yassa.
Spreek de gedachte uit
Je kunt een gedachte ook hardop uitspreken – zo vaak als nodig – om te merken dat het ‘slechts’ een gedachte is en niet iets wat jij echt wilt of doet.
Deel intrusies met je omgeving
Praat erover met anderen. Dan zul je merken dat veel vriendinnen en moeders dit herkennen. Ook als je je schaamt voor je gedachten. Als je last hebt van intrusies is het belangrijk om hierover te praten met iemand die je vertrouwt.
Als de intrusies dwangmatig zijn, ze ervoor zorgen dat je niet goed kunt functioneren of niet voor jezelf of je baby kan zorgen, of als de intrusies een obsessief karakter krijgen, bespreek dit dan met een hulpverlener zoals je huisarts of verloskundige.
Je bent niet gek aan het worden, en je bent geen slechte moeder als je deze intrusies hebt. Het zijn ‘maar’ gedachtes en ze gaan weer voorbij. Hoe heftig deze gedachten ook zijn. Weet dat er hulp is, als je hier niet alleen uitkomt.
Schaamte en schuldgevoel over intrusies
Veel moeders praten er niet over uit schaamte en schuldgevoel, zegt postpartum specialist Tilda Klumpenaar: ‘Ook ik was zo’n mama toen ik net was bevallen voor de eerste keer. Ik durfde het met niemand te bespreken en de intrusies werden steeds erger.’
‘Het was een negatief sneeuwbaleffect: de schaamte en het schuldgevoel verergerden de intrusies. Pas toen ik er over begon te praten met mijn toenmalige therapeut, leerde ik dat deze intrusies mij niet definiëren als moeder. Dat dit soort gedachten een waarschuwingssysteem zijn vanuit mijn brein en ik er juist alles aan wilde doen om te voorkomen dat mijn kindje iets overkwam. Toen viel er een enorme last van me af en viel het kwartje: ik ben juist een hele goede moeder voor mijn dochtertje.’
Ervaringen met intrusieve gedachten
Je bent niet de enige die vreemde, enge of angstige gedachten kan hebben. Andere moeders delen hun ervaringen:
'Geen moedergevoelens'
‘Zodra ze geboren was dacht ik ‘ik wil dit niet, ik wil haar niet‘. Hier schaam ik me enorm voor. Nog steeds. Ik had lange tijd het gevoel alsof mijn dochter een kind was van een ander, waar ik zo goed mogelijk voor moest zorgen.’
'Die angst voelde levensecht'
‘Dit gezin zou beter af zijn zonder jou’, dacht ik. Ik durfde niet aan de bel te trekken na de bevalling. Uit angst dat ze me té labiel zouden vinden om nog voor een kindje te zorgen en onze zoon uit huis zou worden gehaald. Ik weet nu dat zoiets niet zou zijn gebeurd, maar destijds voelde die angst heel reëel.’
'Ik wil hem niet meenemen'
‘Ik werk in de kinderopvang en dacht regelmatig: ik wil mijn baby hier achterlaten. Ik wil hem niet meer meenemen naar huis. Je schrikt zo van zulke gedachten. Ik schaamde me om het te delen.’
Jouw gids in het eerste jaar moederschap: How About Mom 📲
