© 2024 // How About Mom
Van een postpartum depressie – ook wel postnatale depressie genoemd – bestaat het beeld van een depressieve moeder die geen liefde voor haar kind voelt. En hoewel dat ook zeker een kenmerk is van een postpartum depressie, betekent dat niet dat dat bij iedere moeder het geval is. Dat blijkt wel uit het verhaal van Sophie* (’86), die een postpartum depressie had na de geboorte van haar jongste dochter, en vooral last had van angsten en slapeloosheid.
Aan How About Mom doet zij haar verhaal. Ze hoopt daarmee het beeld over een postpartum depressie te verbreden.
Sophie is moeder van twee dochters (4 jaar en 1 jaar oud) en merkte na de bevalling van haar jongste dochter dat ze zich op z’n zachts gezegd niet goed voelt. ‘Dat gevoel en het besef daarvan ontstonden eigenlijk heel geleidelijk’, vertelt ze. ‘Vooral ook omdat de eerste weken met een pasgeboren altijd heftig zijn: jonge babytjes huilen nu eenmaal vaak en met de gebroken nachten die daarbij komen, raak je als ouder sowieso al wel een beetje uit balans. Maar na een paar weken had ik zoiets van: ‘Hoe slecht ik me iedere dag weer voel, dat is volgens mij niet meer normaal.’
Met ‘niet normaal’ doelt Sophie voornamelijk op haar slapeloze nachten en hevige angsten. ‘Steeds vaker lag ik nachten wakker en zag ik enorm op tegen de volgende dag. Op zulke momenten nam stress de overhand en kreeg ik regelmatig paniekaanvallen’, aldus Sophie. ‘Lange tijd had ik nog wel de realiteit in m’n hoofd en dacht ik: ‘Waar maak je je nou zorgen om, je bent net bevallen, tuurlijk moeten jij en je dochter wennen aan de nieuwe situatie?’
‘Maar toen m’n dochter zo’n 3 maanden na de geboorte beter ging slapen en minder huilde, begon ik me helaas niet beter te voelen. Ik lag nog steeds nachten in bed te rillen als een rietje van de angst en hing dan ‘s ochtends kokhalzend boven de gootsteen omdat ik geen hap door m’n keel kreeg.’
Het is dan ook vooral de angst voor de volgende dag waar Sophie mee kampt in de weken en maanden na de geboorte van haar jongste dochter. ‘Ik zag ‘s nachts dan ontzettend op tegen de momenten waarop m’n dochter de volgende dag dan weer zou huilen, of niet makkelijk in slaap zou komen. En dan maakte ik me daar zo druk over, dat m’n angsten en gedachtes omsloegen in een paniekaanval’, vertelt ze daarover.
‘Eigenlijk ging dat van kwaad tot erger, waardoor ik op een gegeven moment ook bijna niet naar buiten durfde met de kinderen in de angst dat er dan iets zou gebeuren waar ik de controle niet over had. Ik vond het eng om alleen met m’n dochters thuis te zijn. Ik had het idee dat ik de zorg voor de meiden niet meer aankon en merkte dat mijn gedachten steeds onrealistischer werden.’
Als Sophie haar angsten en gevoelens met haar man en omgeving bespreekt, besluit ze, aangemoedigd door haar omgeving, ook aan de bel te trekken bij de huisarts. ‘Hoewel de huisarts in eerste instantie aangaf dat ik me zo slecht voelde vanwege een tekort aan slaap, besloot ik – toen het na een aantal weken nog steeds niet goed ging – opnieuw aan de bel te trekken. Ik gaf aan dat ik het echt niet trok en uiteindelijk werd ik gediagnosticeerd met een postpartum depressie.’ Een diagnose die – hoe dubbel dat wellicht klinkt – ook zorgt voor een opgelucht gevoel bij Sophie.
De diagnose postpartum depressie voelt als een opluchting, zegt Sophie. ‘Ik heb me natuurlijk vaak afgevraagd of hoe ik me voelde aan m’n dochter lag, omdat dat een gedachte was die ik heel pijnlijk zou vinden’, aldus Sophie. ‘Wat ik fijn vond aan die diagnose is dat mijn angst en negatieve gevoelens in ieder geval niet aan mijn dochter lagen. Dus het was heel fijn om bevestigd te krijgen dat het niet aan haar lag en dat – hoe ik me voelde – niet normaal was en dus veranderd kon worden. Daarnaast vond ik het prettig om aan mensen te kunnen uitleggen waar ik mee kampte, zodat ze ook beter zouden kunnen begrijpen wat ik bedoelde.’
Hoewel Sophie de diagnose van een postpartum depressie dus niet per se lastig te accepteren vond, heeft ze wel lang getwijfeld of het de juiste diagnose is. ‘Lange tijd dacht ik dat een moeder met een postpartum depressie geen liefde voor haar kind kon voelen en enkel depressief in bed lag met de gordijnen dicht’, vertelt ze. ‘En dat was bij mij niet het geval, want ik voelde wel degelijk liefde voor m’n dochter en stapte ook iedere ochtend uit bed.’
‘Ik voldeed nou eenmaal niet echt aan het standaardlijstje met kenmerken van moeders met een postpartum depressie, maar dat betekende niet dat ik er niet mee kampte. Ik hoop met mijn verhaal dan ook dat er meer aandacht komt voor andere symptomen van een postpartum depressie, zoal die van angst en paniekaanvallen.’
Nadat Sophie de diagnose postpartum depressie krijgt, schrijft de arts haar antidepressiva voor. ‘Het lukte me nou eenmaal niet om zelf uit die negatieve spiraal te komen’, aldus Sophie. ‘Het slikken van de medicatie zorgde er gelukkig al vrij snel voor dat ik beter sliep en me geleidelijk aan beter kon ontspannen. In goed overleg met mijn werkgever besloot ik me ziek te melden op m’n werk waardoor ik echt de tijd had om voor mezelf te zorgen en aan mezelf te werken.’
Naast medicatie en het even stoppen met werken, gaat Sophie ook in gesprek met een therapeut. ‘Voorafgaand aan m’n zwangerschap heb ik een tijdje bij de psycholoog gelopen, dus veel handvatten die ik tijdens die gesprekken had opgedaan, kon ik gelukkig meenemen’, vertelt ze daarover. ‘Maar erover praten met iemand – zowel met de therapeut als met mijn man en vrienden – heeft mij heel erg geholpen tijdens de postpartum depressie.’
Dat Sophie zich na een aantal maanden weer steeds beter gaat voelen, begint volgens haar bij hele basale dingen. ‘Ik kreeg weer zin in de dag, durfde ergens naar uit te kijken en kon er weer van genieten als de zon scheen’, aldus Sophie. ‘Ook mijn paniekaanvallen verdwenen op een gegeven moment en steeds meer kreeg ik het gevoel: dit komt goed. De slechtere dagen maakten steeds meer plaats voor goede dagen. En tuurlijk had ik nog steeds mindere dagen, maar bewust voor mezelf en m’n gezin kiezen, heeft ervoor gezorgd dat ik weer meer ademruimte kreeg en me steeds beter ging voelen.’
Momenteel is Sophie nog steeds in gesprek met een postpartum depressie deskundige, onder meer over hoe ze om kan gaan met haar klachten van hormonale disbalans. ‘Er zijn namelijk steeds nog een aantal dagen in de maand dat ik me labiel voel en er niet lekker in zit’, vertelt ze daarover. ‘Maar ik heb wel geleerd dat meer los te laten en weet inmiddels dat als ik vandaag een slechte dag heb, dat niet betekent dat dat morgen ook zo is.’
Terugkijkend op het afgelopen jaar, is Sophie dankbaar dat ze aan de bel heeft getrokken bij de huisarts. ‘Daardoor is het me gelukt om uit die negatieve spiraal te komen en me weer goed te voelen’, vertelt ze daarover. ‘Ik heb geleerd om het een plekje te geven, alleen vind ik het wel nog lastig om terug te kijken op de kraamperiode. Dan denk ik: ‘Die eerste weken zijn zo bijzonder en mooi en daar heb ik niet zo van kunnen genieten als ik had gehoopt. Het besef dat die periode niet meer terugkomt, doet nog steeds pijn.’
Toch heeft Sophie ook belangrijke levenslessen uit de afgelopen jaren gehaald. ‘Namelijk dat het leven nou eenmaal gepaard gaat met tegenslagen, maar dat je daar uiteindelijk weer sterker uit kan komen als persoon door goed te kijken naar wat echt belangrijk voor je is.’
‘Daarnaast heb ik ook geleerd dat het belangrijk is om je gevoelens te bespreken met anderen. Ik heb nooit moeite gehad om het erover te hebben, maar ik weet dat dat niet voor iedereen zo is. Ik hoop dat vrouwen begrijpen dat een postpartum depressie iedereen kan overkomen. En juist door erover te praten, maak je ‘t een stukje menselijker.’
Aan de bel trekken en erover praten met mensen zijn dus dingen die volgens Sophie hebben bijgedragen aan haar herstel. Ook het vragen van hulp heeft Sophie geholpen. ‘Door transparant te zijn, lukte het me om hulp te vragen. Zo heeft m’n moeder veel geholpen hier in huis met de zorg, probeerde mijn man wat meer taken op zich te nemen en sprak ik met vriendinnen af voor een wandeling. Ook van mijn leidinggevende en collega’s heb ik veel steun en begrip gehad en kreeg ik alle ruimte en tijd om op mijn eigen tempo te re-integreren.’
Een andere tip die ze wil meegeven, is het beluisteren van de podcast Zwarte Muisjes. ‘Toen ik me steeds beter ben gaan voelen, kreeg ik deze podcast doorgestuurd van een bevriende verloskundige. In de podcast delen vrouwen hun ervaring met een postpartum depressie. De erkenning en herkenning die ik hoorde vanuit de intieme gesprekken vond ik zo fijn. Ook om te beseffen dat ik niet de enige ben die dit is overkomen.’
Klopt het dat ansgt en paniek klachten vaak worden gemist in de diagnose van een postpartum depressie? Naar aanleiding van Sophies verhaal vroegen we GZ-psycholoog Annemarie van der Bijl (postpartum specialist en eigenaar van het Postpartum Centrum NL) om een reactie op het verhaal van Sophie en de ‘minder bekende’ klachten die zij ervaarde.
Annemarie laat het volgende weten: ‘Het klassieke beeld van een vrouw met een postpartum depressie is inderdaad die van een moeder die niet kan genieten van de baby en vooral somber is. Google maar op een afbeelding van een postpartum depressie en je ziet dit soort beelden voorbij komen.’
‘Maar een postpartum depressie is eigenlijk gewoon een benaming van een heel cluster aan klachten. Angst en paniek nemen een belangrijke plaats in binnen dit cluster en horen er dus zeker ook bij. Het is hierdoor soms lastig om een goede diagnose te stellen omdat een postapartum depressie er bij iedereen anders uit ziet. Bij sommige vrouwen staat die angst en paniek veel meer op de voorgrond dan de somberheid of het niet meer kunnen genieten. De angst kan dan heel sterk aanwezig zijn en je echt beperken in het dagelijks leven. De gedachten die je vervolgens hebt over jezelf, de situatie en de toekomst, werken vaak juist weer meer angst of somberheid in de hand. Zo worden de klachten in stand gehouden. Door er met anderen over te praten of door inderdaad begeleiding te zoeken van een professional kan dit patroon worden doorbroken waardoor de klachten langzaam zullen opknappen en de angst en paniek kunnen afnemen.’
*De naam van Sophie is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
Meer lezen?
Hoe herken je een postnatale of postpartum depressie?
Moeders delen hoe een postpartum depressie voelt
How About Mom nieuwsbrief: korting, tips en de beste gelezen verhalen
© 2024 // How About Mom